Aciz Gebelik

Bu haftadan itibaren artık doktorunuza haftalık gitmelisiniz.

Artık gebelik sürenizin tamamlanması için yaklaşık dört hafta kaldı ve içinizi bir heyecan kaplamaya başladı bile. İlk gebeliğinizse sürekli olarak aklınızda "nasıl olacak acaba?" düşüncesi olabilir. Doğum yapacağınız yeri ve yatacağınız odayı görmek rahatlamak açısından oldukça faydalı olabilir. Doktorunuz size bu imkanı muhtemelen tanıyacaktır.

Bebeğinizin artık yağ dokusu giderek artıyor ve buna bağlı olarak kolları ve parmakları boğum boğum ortaya çıkmaya başladı :-) Bu haftanın sonundan itibaren doğsa bile "erken doğuma" bağlı bir problem yaşama riski çok düşük. Miadında bir gebelik 38-42 haftalar arasında olmasına karşın biz doktorlar 36. haftadan itibaren doğan bebekleri preterm (prematüre) olarak tanımlamayız.

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu yaklaşık 46 cm. ve ağırlığı 2700 (2080-3330) gram!

Ne kadar vurgulansa az: "Bebek hareketlerine dikkat..." Bebek hareketleri bebeğinizin sağlıklı olduğunu gösteren en önemli bulgulardan biridir. Sağlıklı bebek, fazla enerjisini hareket ederek harcar.

Bu hareketler bebeğinizin kaslarının gelişmesi açısından önemlidir. Bebeğiniz ayrıca yaptığı solunum hareketleriyle solunum kaslarını da güçlendirerek dış dünyaya hazırlanır. Çeşitli nedenlerle (sizin uzun süredir aç olmanız, yorgun olmanız, uykusuz olmanız gibi) bebeğiniz belli zamanlarda nispeten daha az oynayabilir. Hareket azalmasının tanımını her anne adayı kendisi yapmalıdır. Düzenli olarak hareket etmekteyken, hareket etme alışkanlıkları aniden değişen bir bebekte mutlaka problem olması gerekmez, ancak ileri inceleme amacıyla NST (nonstres test) yapılması gerekebilir.

Braxton-Hicks kasılmaları (hazırlayıcı kasılmalar) bu haftadan itibaren biraz sıklaşabilir.

Bu haftadan itibaren bebeğinizin solunum hareketleri giderek artan sıklıkta bu kesitte gözlenebilir. Bebeğiniz tarafından bu solunum hareketleri dış dünyadaki gerçek solunuma hazırlık olarak sıklıkla uygulanır. Bu hareketlerin varlığı bebeğinizin sağlıklı olduğunu gösteren en önemli bulgulardan biridir.

Doktorunuzdan size bu hareketleri göstermesini mutlaka talep edin, zira içinizdeki canlının marifetlerine bu hareketleri görerek daha yakından tanık olabilirsiniz. :-))

Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu yaklaşık 43 cm. ve ağırlığı 2200 (1680-2930) gram!

Bazı anne adaylarının ileri gebelik haftalarına kadar "karınları çıkmayabilir". Bu, doktorunuz ultrasonda bebeğinizin ölçülerini normal bulmuş olmak şartıyla bebeğin gelişmesinde bir problem olmasından değil, anne adayının yapısal özelliklerinden kaynaklanan bir durumdur.

Daha önceki haftalarda öğrendiğiniz gibi, ayak bileklerinde şişmeler normal gebelik bulguları olarak kabul edilir. Ancak elde ve yüzde şişme, şiddetli baş ağrısı, sinek uçuşması, şimşek çakması, şişmelerin 2-3 gün gibi bir süre içinde aniden artması, karın ağrısı, bulantı-kusma, kendinizi hasta hissetme gibi durumlarda preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) söz konusu olabileceğinden doktorunuza başvurmalısınız. Tansiyon yükselmesi, idrarda protein ve vücutta şişmeyle seyreden bu hastalık ciddi bir durumdur.

Bu haftadan itibaren artık doktorunuza iki haftada bir gitmelisiniz.

Bebeğiniz uterus içinde ne şekilde duruyor?

Özellikle üçüncü trimesterden itibaren uterus içinde yer daralmaya başlar. Bu nedenle bebeğiniz varolan alanı en iyi şekilde kullanmak durumundadır. İçgüdüleriyle, deneme yanılma yoluyla ve uterusunuzun mekanik etkileriyle şekil alır: Bacaklar kalçadan ve dizlerden tam bükülmüş, ayaklar çaprazlanmış, kollar omuzlardan ve dirseklerden tam bükülmüş, eller çaprazlanmış ve her el karşı taraf dirseği kavramış, sırt sıklıkla (%90) sol yana yaslanmış, boyun öne doğru bükülmüş ve çene göğüs kafesine değmiş durumda. Kordonu basıya uğramaktan korumak ve doğum kanalına en iyi şekilde girmek açısından da önemli olan bu pozisyon ayrıca vücudun ve kol ve bacakların da nispeten dar bir alanda en iyi şekilde hareketine izin verir.

Rüyalarınızın değiştiğini fark ettiniz mi? Anne adayları bu gebelik haftalarında garip rüyalar görebilirler. Kısa bir uykuya dalsanız bile hemen rüya görmeye başlayabilirsiniz. Belki de gebelik dönemi yaşamınız boyunca en sık rüya gördüğünüz dönem olacak. Bunları eşinizle ve arkadaşlarınızla paylaşın.

Rüyaları hatırlamanın en etkili yolu, yatağınızın başucunda bir not defteri bulundurmaktır. Kalkar kalkmaz hemen gördüğünüz rüyayı not edin, yoksa saniyeler içinde unutursunuz.

Bebeğinizin önceki haftalardaki hızlı büyümesi bu haftadan itibaren nispeten azmış durumda. Beyin dokusu işlevsel gelişimini sürdürmeye devam ediyor. Akciğerde surfaktan yapımı bu gebelik haftasından itibaren daha da hızlanacak.

Bir anne adayı için en iyi yatış pozisyonu sol yandır. Aorta ve vena cava adlı ana damar yapıları vücutta hafifçe sağda yer aldıklarından bu yatış pozisyonu bu yapılara en az bası olmasını ve böylece organlara kan gidişi ve kan dönüşünün en az şekilde engellenmesini sağlar. Bu şekilde uyumakta zorlanırsanız karnınızın altına veya bacaklarınızın arasına yastık koyun. Arkaya eğilen bir koltuk da faydalı olabilir.

Özellikle mide yanması olan anne adaylarında vücudun üst kısmının alt kısma göre hafifçe yüksekte tutulması (başın altına konan ek yastıklarla) mide asidinin yemek borusuna kaçmasını engellemede faydalı olabilir.

Bebeğinizin cildinde erken dönemlerde ortaya çıkan ve lanugo adı verilen ipeksi tüyler yavaş yavaş kayboluyor. Bebeğiniz göz kapaklarını düzenli olarak açıp kapatıyor.

Kemik iliği artık kan yapma işini yavaş yavaş karaciğerden devralmaya başladı.

Kendinizi sonsuza kadar gebe kalacakmış gibi mi hissetmeye başladınız? Karın cildiniz kaşınıyor, nefes darlığı şikayetiniz var, hemoroid (basur), bacak krampları, mide yanması, hazımsızlık, kas ağrıları. Bunların önemli bir kısmı tedavi edilebilir.

Gebelikte egzersiz yapıyor musunuz? Daha önceden alışkın değilseniz asla kendinizi yoracak egzersizler yapmayın. Yürüme, yüzme ya da jogging, gebelik için en iyi egzersizlerdir. Eğer önceden egzersiz yapma alışkınlığınız varsa belli kurallara uyarak gebelik döneminde de bu egzersizlere devam edebilirsiniz.

Bu gebelik haftalarında doğan bebeklerin sayısı arttıkça prematüre bebekler ile ilgili bilgiler de artıyor. Bilimsel çalışmalar bu haftada doğmuş bir bebeğin ışık, ses, tat ve koku gibi algılarının tümüyle gelişmiş olduğunu gösteriyor.

Üçüncü trimesterde ikinci trimesterde olduğunuz kadar rahat olmayabilirsiniz. Bacak krampları, basur, varisler, kaşıntılı cilt çatlakları, bel ağrıları, ayağınızda şişmeler, mide yanması, hazımsızlık bu trimesterde nispeten daha sıktır. Bu belirtilerin hemen tümü çeşitli şekillerde tedavi edilebilir.

Bu haftalarda eşinizin masaj yapması sizi oldukça rahatlatabilir.

Bebeğiniz inanılmaz bir hızla büyümeye devam ediyor. Kaşları ve kirpikleri çoktan oluştu, saçı uzamaya devam ediyor. Gözler tümüyle işler durumda. Bebeğiniz yağ depolarını oluşturmaya başladı ve ağırlığının %2-3'ü yağ dokusu depolarından oluşuyor.

Akciğerler solunum yapabilme özelliklerini kazandılar ancak bu gebelik haftasında doğan bebeklerde surfaktan adlı maddenin yetersiz olması nedeniyle solunum problemleri oluşabilir.
Onunla konuşun çünkü sesinizi tanıyor artık.

Tebrikler! Artık son trimesterdesiniz.

Uterusunuz göğüs kafesinize yakınlaştıkça diyafragma da (karın boşluğu ile göğüs kafesini ayıran kas yapısı) yukarıya doğru yer değiştireceğinden, özellikle derin nefes alma esnasında zorluk çekebilirsiniz. Bu, akciğerlerinizin tam olarak şişememesinden kaynaklanan bir durumdur. Başınızın altına bir yastık daha koyarak uyumayı deneyin. Merak etmeyin, gebelik hormonlarınız sizin dakikalık nefes alma sayınızı artırdığından bebeğinize yeterince oksijen veriyorsunuz.

Bu hafta içinde de beyin hızı gelişimini sürdürüyor ve akciğerler de gelişimlerine devam ediyor.

Bebeğiniz bu haftanın sonunda yaklaşık 950 gram olacak. Ancak sizin ve eşinizin yapısal özelliklerine göre bu 650 gram kadar düşük olabileceği gibi, 1500 gram kadar yüksek olabilir.

Uterusunuzda ani kasılma ve gevşemeler hissederseniz korkmayın. Bunlar Braxton-Hicks kasılmaları adı verilen ağrısız, adet krampları gibi ve düzensiz aralıklarla gelen kasılmalardır. Uterusunuz gerçek doğum sancıları için antrenman yapmaktadır.

Öte yandan her anne adayı gibi siz de erken doğum belirtilerine duyarlı olmalı ve gerekli durumlarda doktorunuza haber vermelisiniz:

Erken doğum tehdidinin en önemli belirtisi uterusta düzenli aralıklarla ortaya çıkan kasılmalardır. Bu kasılmalar ağrısız da olabilirler.

Kasılmalarınızın olup olmadığını anlamak için avucunuzun içini karnınıza hafifçe dokundurun. Avucunuzun altında uterusun "toplanıyor" hissi yaratması kasılma belirtisidir. Bu esnada ağrı duyulması şart değildir. Bu kasılmaların sıklığını ve süresini ölçün. Saatte dört kez ya da daha sık ortaya çıkan kasılmalarda mutlaka doktorunuza haber verin.

Uterusunuz şu anda yaklaşık olarak bir futbol topu büyüklüğünde. Büyüme hızlı bir şekilde devam ediyor. Bu büyüme sürecinde uterusunuz belinizde bulunan sinirlere hafifçe baskı yaptığında bile bel ve bacaklarınızda zonklama tarzında ağrılar hissedebilirsiniz. Dinlenin, sık sık pozisyon değiştirin, ağrı oluştuğunda ılık bir duş alın ya da ağrıyan bölgeye buz tatbik edin. Ağrılarınız çok şiddetli olduğunda doktorunuzun önereceği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.

Üç boyutlu ultrason hakkında bilginiz var mı? Henüz çok yaygın olmayan bu teknoloji bebeğinizin daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesine olanak sağlıyor. Çalışma prensibi basit: bebeğinizin çeşitli açılardan kesitlerini alıyor ve aldığı kesitlerin arasını önceden yüklü bir program yardımıyla kendisi dolduruyor ve ortaya yandakilere benzer görüntüler çıkıyor. Ancak gerçeğe yakın bir görüntü daha çok kesit alınması demek, bu da inceleme süresini belirgin şekilde artırabiliyor. Kesit sayısı az olduğunda ise ortaya çıkan görüntü gerçeğinden farklı olabilir. Şu an için gebelik takibinde üç boyutlu ultrasonografinin çok önemli bir yeri olmadığını söyleyebiliriz.

Doktorunuz size bu haftalarda "şeker yükleme ya da şeker tarama testi" şeklinde bir test yapılmasını önerebilir. Hiçbir belirti vermeden de gelişebilen gestasyonel diabet (gebelikte görülen şeker hastalığı) 24-28. gebelik haftaları arasında yapılan iki farklı testle ortaya çıkarılabilir: Diabet açısından daha yüksek risk altında olanlara 100 gram glikoz yüklemesi ile OGTT adı verilen test, hiçbir riski olmayan anne adaylarına ise 50 gram glikoz ile PPG adı verilen test uygulanır. OGTT'de birer saat aralıklarla toplam dört kez kan şekeri ölçümü yapılırken PPG'de 1. saat tokluk kan şekeri ölçülür.

Doppler, sıklıkla yüksek riskli gebelere uygulanan bir ileri inceleme yöntemidir. Amacı anomali taramak değil, damar akımlarını ölçmektir. Normal seyreden gebeliklerde kullanımı gerek arz etmez. Bebeğinizin kemik ve kas dokusu hızla gelişmeye devam ediyor. Bu da hareketlerin giderek güçleneceği anlamına gelir.

Bebeğinizin henüz alanı bol olduğundan tekmeleme, yumruklama, omuz atma gibi değişik hareketleri birbirinden ayırt edebilirsiniz. Hatta karnınızdan da hareketleri takip edebilirsiniz.

Bu dönemde çeşitli duygusal dalgalanmalar yaşıyorsanız bunun normal olduğunu kabul edin ve üzerinde durmayın.

Bebeğinizin vücudunda oransal ilişkiler giderek normale dönüyor, ancak baş hala vücuda göre nispeten biraz daha büyük.

Bebeğinizin orta kulak kemikleri de gelişimini tamamlıyor ve sesleri bebeğinizin işitme merkezine iletmeye başlıyorlar.

Bebeğinizle konuşuyor musunuz?

Uterusunuzu artık göbeğinizin iki parmak üstünde rahatlıkla hissedebilirsiniz.

Gebelikte vücudunuzun ağırlık merkezi sürekli olarak değişir ve bu yüzden bel kemikleri de buna uyum sağlamak için biraz zorlanırlar. Kamburunuzu çıkarmadan karnınızı rahatça taşıyabileceğiniz en iyi duruş pozisyonunu belirlemelisiniz.

Bel ağrısı çekiyorsanız daha önce 11. haftada bahsedilen önlemlere ek olarak almanız gereken önlemler şunlardır:

*Alçak topuklu ayakkabılar tercih edin. Yüksek topuklu ayakkabılar gibi hiç topuğu olmayan düz ayakkabılar da belinizin zorlanmasına neden olabilir.
*Günlük yürüyüşler yapmayı ihmal etmeyin.
*Oturduğunuzda dizlerinizin kalça seviyenizden yüksek olması için bir tabure kullanın.

Bebeğiniz yaklaşık 500 gram oldu ve sanki gerçek bir insanın ufak bir modeli.:-)). Artık kaşları ve gözkapakları da var ve bu yapıları hareket ettirebiliyor.