Kadın

Gebelik ve diş sağlığı

"Hamilelik sırasında bebeğin kendisi için gerekli olan kalsiyumu annenin dişlerinden alarak annesinin dişlerinin çabuk çürümesine yol açtığı, bu nedenle hamile annelerin diş kaybına uğradığı " düşüncesi tamamen yanlıştır.

Hamilelik sırasında annenin dişlerinden kalsiyum kaybı olduğuna dair herhangi bir bilimsel kanıt yoktur. Bu dönemde bebeğin ve annenin kemiklerinin sağlıklı olabilmesi için annenin günlük 1200-1500 mg kalsiyuma gereksinimi vardır.

Hamilelik döneminde kadın süt ve süt ürünleri ile yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum dan zengin gıdalar alarak kalsiyum gereksinimini karşılamalıdır. Eğer gıdalarla yeterli kalsiyum sağlanamazsa bebeğin gelişimi için gerekli olan miktar annenin kemiklerinden karşılanır.

Dişlerden kalsiyum çözünmesi olmaz.

Gebelik ve astım

Astım mutlak tedavisi bulunmayan solunum sisteminin kronik bir hastalığıdır. Astımlı kişilerdeki en önemli değişim solunum yollarında görülen iltihap yani enflamasyondur. Bu mikrobik bir olay olmayıp solunum sistemini oluşturan yapıların şiş ve kızarık olması şeklinde basitleştirilebilir. Bu enflamasyon hava yollarını astım ataklarına neden olan ya da başlatan dış etkenlere karşı çok daha duyarlı hale getirir.

Normal soluk alma sırasında hava önce burundan geçer. Hava burada ısınır, nem oranı artar ve yabancı küçük maddelerden temizlenir. Alınan hava daha sonra gırtlaktan geçerek trakea adı verilen soluk borusunua girer. Trakea akciğerlere girmeden önce ikiye ayrılır ve bunlar sağ ve sol bronkus olarak adlandırılır. Bronkuslar daha sonra giderek incelen binlerce hava yoluna ayrılır ve bunlar da bronşiyoller olarak isimlendirilir.

Gebelik Ultrasonu

Ultrason nedir?

Ultrason ya da ultrasonografi modern tıbbın vazgeçemediği görüntüleme yöntemlerinden birisidir. Ultrasonun insan vücudunun içinde olup bitenleri anlamaya yarayan diğer görüntüleme yöntemlerden en önemli farkı bu amaca ulaşmak için X- ışınlarını kullanmaması yani radyasyon içermemesi, bunun yerine insan kulağının duyamayacağı frekansta ses dalgalarından yararlanmasıdır. Bir başka olumlu özelliği de elde edilen görüntünün gerçek zamanlı olması yani işlem yapıldığı sırada görüntünün monitör ekranında izlenebilmesidir.

40 yıldan fazla zamandır tıp alanında kullanılan ultrason günümüzde kadın doğum pratiğinde rutin uygulamaya girmiş, jinekolojik muayene ve gebelik takiplerinin olmazsa olmaz bileşeni haline gelmiştir.

Ultrasonun çalışma prensibi

Gebelik testleri

İdrarda Gebelik Testi, Plano test

* Eczanelerden kolayca temin edilebilen ucuz ve basit bir yöntemdir.
* hCG ismi verilen gebelik hormonunun idrarda tespiti prensibine dayanır.
* hCG düzeyi 20miÜ üzerinde ise pozitif sonuç verir.
* Cinsel birleşmenin ertesi günü yapılması anlamsızdır, hiçbir sonuç vermez.

*Sağlıklı bir sonuç alınması için adet gününün 1-2 gün geçmesi gerekmektedir.
* Kanda yapılan B-HCG testi miktarı tam gösterdiğinden dolayı çok duyarlıdır ve adet günü daha geçmeden sonuç verir.
* Sabah ilk idrar konsantre olduğu için daha sağlıklı sonuç verir.
* Gebelik testini aç veya tok yapmanız fark etmez.
* İdrar testinin yanlış negatif çıkma ihtimali az da olsa mümkün olduğundan dolayı adet gününüzden 1-2 gün sonra yaptığınız test Negatif yani Yok çıkar ise 2-3 gün sonra tekrar edin.
* İdrar testinde

ü Tek çizgi çıkar ise negatif,

Gebelik takibi

Günümüzden yaklaşık 100 yıl öncesine kadar doğum ile ilgilenen doktor ve ebeler sadece doğum olayı ile ilgilenirler gebeliğe ve gebelikte takibe çok fazla önem vermezlerdi. Tıp bilimindeki gelişmelere paralel olarak gebelik ve fetal gelişimdeki pek çok faktörün anlaşılması buna bağlı olarak görülen anne ve bebek ölümlerinin azalmasında ve sağlıklı toplumların oluşmasında son derece önemli bir rol oynamaktadır. Bu olayda tıp alanındaki ilerlemeler kadar iletişimdeki gelişmelerin etkisi ile anne ve baba adaylarının bilinçlenmesinin ve günümüzde takip talep etmelerinin de rolü son derece önemlidir. Prenatal takip adıyla anılan bu bakımın ana hedefleri:

*Anne ve fetusun sağlık durumunun tanımlanması
*Gebelik yaşının saptanması ve fetal gelişimin izlenmesi
*Komplikasyon riskindeki hastaların tanımlanması ve riskin mümkün olduğunca azaltılması
*Problemlerin önceden tahmin edilip önlenmesi

Gebelik oluşma şansının en yüksek olduğu günler

Adetiniz kaç gün sürüyorsa örneğin adetinizin ilk gününden itibaren saymaya başlayıp bir sonraki adetinizin ilk gününe kadar ki süre neyse ondan 14'ü çıkarıyorsunuz.

Örnek: 28 gün süren biri için;

28-14=14 Adetinizin 1. günden sayarak 14. gün yumurtlama gününüz olabilir bunun için 12 ila 16 günler arası gün aşırı (1 gün arayla) ilişkiye girmekte fayda var.

Örnek: 30 gün süren biri için;

30-14=16 Adetinizin 1. günden sayarak 16. gün yumurtlama gününüz olabilir bunun için 14 ila 18 günler arası gün aşırı (1 gün arayla) ilişkiye girmekte fayda var.

Örnek: 32 gün süren biri için;

32-14=18

Adetinizin 1. günden sayarak 18. gün yumurtlama gününüz olabilir bunun için 16 ila 20 günler arası gün aşırı (1 gün arayla) ilişkiye girmekte fayda var.

Gebelik Diyabeti (Gestasyonel Diyabet)

Diabetes mellitus (Şeker hastalığı) hakkında genel bilgiler

Diabetes Mellitus latince'de "ballı idrar" anlamına gelen bir kelimedir. Şeker hastalığının ilk zamanlarında muhtemelen hastanın idrarının tadına bakılarak tanı konmaktaydı. Kan şekeri çok yüksek olduğunda idrara geçen glikozun idrara şeker tadı verdiğinin keşfedilmesi nedeniyle hastalığa bu isim verilmiş olabilir.

Kan şekeri normalde yaklaşık olarak 100 mililitre kanda 100 gram bulunacak şekilde sabit sınırlar içerisinde tutulur. Yemek sonrası besinlerden kana geçen glikoz (şekerin en ufak yapıtaşı) pankreas organından insülin salgılanmasını uyarır. Salgılanan insülin vücudun tüm hücrelerinin bu glikozdan faydalanmasında aracı görevi görür.

Gebeliğini bilmeyen kadında yapılan radyolojik inceleme

Bilinci yitik ya da gebeliğin erken döneminde kendi durumundan habersiz olan üretkenlik çağındaki bayanlarda radyolojik bir inceleme ya da floroskopik inceleme, daha sonra hem gebe ve ailesinde hem de tedavi uygulayan hekim ve ekibinde çocuğun maruz kaldığı tehlike nedeniyle endişelenmelere yol açan önemli bir konudur.

Bilinci kapalı bir kadında, erken dönem bir gebeliğin bulunup bulunmadığı ya da olgunun kendi durumundan haberdar olmaması günlük pratikte sık karşılaşılabilecek durumlardandır. Bu durumda ceninin radyasyona maruz kalması söz konusu olacağından kullanılan radyolojik yöntemin ne miktarda iyonizan radyasyon içerdiğini bilmek; durumdan hasta ve yakınlarını haberdar etmek ve ileride ortaya çıkabilecek beklenmedik kötü sonuçlara karşı önlem almak gerekmektedir. Bu durum bilimsel yönden olduğu kadar ve adli yönden de zorunludur.

Gebeliğin tanısı

GEBELİK (hamilelik) BELİRTİLERİ

Aşağıdaki belirtiler erken gebelik döneminde en sık görülen belirtilerdir:

*Beklenen adetin başlamaması
*Memelerde dolgunluk, hassasiyet, memeucunda koyulaşma, memebaşında karıncalanma hissi
*Karnın alt kısmında dolgunluk, şişkinlik ve bazen hassasiyet
*Bulantı ve bazen kusma
*Yorgunluk, uykuya eğilim, başdönmesi
*Sık idrara çıkma
*Vajina salgılarının artması

Bu belirtiler gebelik oluştuğu andan itibaren vücudunuzda salgılanmaya başlanan gebelik hormonlarının ve salgılanma miktarı artan östrojen ve progesteronun etkisiyle meydana gelir. Bu fizyolojik hormonal değişikliklerin esas amacı vücudunuzun gebeliğe uyumunun sağlanması ve bebeğinizin gelişmesidir.

Bu belirtiler muhtemel bir gebeliğin habercisidir. Kesin tanı için gebelik testi yapılmalı veya ultrasonda gebelik gözlenmelidir.

GEBELİK (hamilelik) TESTLERİ

Gebeliğin son dönemleri

Gebelik her anne adayı için heyecan ve keyif verici bir dönemdir. Bebeğin hareket ettiğinin hissedilmesi, gövdede meydana gelen değişiklikler, bebek için hayeller kurmak, alışveriş yapmak anne adayını mutlu kılar. Ancak madalyonun bir de öteki yüzü vardır.Gebeliğin son dönemleri yaklaştıkça heyecan ile birlikte bir takım rahatsızlıklar da artar. Bunların belli başlıları nelerdir ve başa çıkmak için neler yapılabilir?

Uykusuzluk

Gebeliğin oluşma mekanizması

Siklus, son adet tarihinin ilk gününden bir sonraki adet tarihinin ilk gününe kadar geçen süredir. Normalde bu süre 28 gün olmasına karşın 21 ile 35 gün arası normalin alt ve üst sınırlarıdır.

28 günde bir adet gören, yani siklusu 28 gün olan bir kadının ovulasyon (yumurtlama günü) sıklıkla (şart değil) 14. gündür.

Adet görme mekanizması

Beyinde gerçekleşen olaylar

Her adetin ilk günü beyinde hipotalamustan salgılanan GnRH adlı hormon, hipofizden folikül stimule edici (uyarıcı) hormon (FSH) salgısını uyarmaya başlar. FSH etkisiyle yumurtalıklardan birinde yeni bir folikül (yumurta hücresini barındıran yapı) olgunlaşmaya başlar. Bu folikül olgunlaştıkça östrojen hormonu üretimi artar, östrojen üretimi arttıkça hipofiz bölgesinden salgılanan luteinizan hormon (LH) miktarı artar. Folikül olgunlaştıkça giderek içi sıvı dolu ufak bir kese haline gelir.
Yumurtalıkta gerçekleşen olaylar

Gebeliğin belirtileri

Gebelikte çoğu kadın tarafından hissedilen belirtiler ve bulgular vardır.

Bunlardan başlıcaları:
1. Adetin gelmemesi (amenore)
2. Bulantı ve kusma
3. İdrar şikayetleri
4. Yorgunluk
5. Fetal hareketlerin algılanması
6. Göğüslerde değişiklikler
7. Vaginal mukoza renk değişikliği
8. Artmış deri pigmentasyonu ve abdominal striaların görülmesidir.

AMENORE:
Daha önce düzenli adet gören sağlıklı kadınlarda beklenen adetin görülmemesi gebelik yönünde önemli bulgulardandır.
Fakat amenore hiçbir zaman tek başına gebeliğin kesin olduğunu göstermez. Psikolojik ve sosyal şartlar, iklim ve yer değişiklikleri adetin aksamasına neden olabilir. Ayrıca ağır enfeksiyon hastalıkları veya diyabet, ve diğer bazı hormonal hastalıklarda da amenore vardır (Basedow hastalığı, miksödem, akromegali, Addison). Çocuk emziren kadınların %80' inde amenore görülür.

Vakum İle Müdahaleli Doğum

Doğum eyleminin ikinci evresinde ,yani rahim ağzının tam açık olduğu andan doğumun gerçekleşmesine kadar geçen sürede anne adayı ve /veya bebeğe ait nedenlere bağlı olarak doğumun normal olarak gerçekleşememesi sonucu vakum veya forseps uygulanır ve buna müdahaleli doğum adı verilir.Forseps ülkemizde çok az merkezde uygulanmakta olup yaygın olarak vakum uygulaması tercih edilmektedir.

Hangi durumlarda vakum uygulamak gerekir?

Anneye ait nedenler:

Doğumun sağlıklı bir şekilde tamamlanmasındaki en önemli faktör anne adayının düzenli ve etkili bir şekilde ıkınmasıdır.Ikınma çoğu kere bebek başının makat bölgesine yaptığı bası sonucu kendiliğinden bir dürtü olarak oluşur ve doktor tarafından yönlendirilir.Ikınma karın içi basıncını arttıran etkin bir efordur.

ü Ikınmanın uygun olmadığı bazı kalp hastalıklarında ,nörolojik hastalıklarda vakum önceden planlanır ve uygulanır.

Forseps İle Müdahaleli Doğum

Forseps bebeğin bir an önce doğurtulması maksadı ile kullanılan kaşık şeklinde aletlerdir. Forceps İngiliz cerrah P.Chamberlen tarafından , aksi halde anne veya bebeğin yaşamına malolabilecek zor bir doğumda bebeği doğum kanalından çekmek için tasarladığı maşa veya büyük bir pense benzeri çelikten yapılmış bir alettir. Çok eski çağlardan beri kullanıldığı tahmin edilmekle birlikte modern obstetriğe yaygın girişi 18. yy'da olmuştur. Forseps doğumun ikinci evresinin uzadığı hallerde, bebekte sıkıntı saptanması durumunda, ya da annenin ıkınmasının uygun olmadığı kalp hastalığı gibi durumlarda kullanılır. Forseps yalnızca geçerli bir neden varsa ve ameliyathane şartlarında kullanılmalıdır.Forsepsin başarısız olması durumunda her şey sezeryan için hazır olmalıdır

Forseps ne zaman kullanılır?

v Doğumun ikinci safhası uzadığı ve annenin bebeği dışarıya itemediği zaman,

Erken doğum tehdidi

Doğum eyleminin 36. gebelik haftası tamamlanmadan önce başlamasına erken doğum tehdidi (EDT), eylemin bebeğin doğumuyla sonuçlanmasına preterm (zamanından önce) doğum ya da erken doğum adı verilir. Zamanından önce doğan bebek prematüre (olgunlaşmamış) olarak adlandırılır.

Tüm gebeliklerin yaklaşık %8'i erken doğum ile sonuçlanır.

Prematüre bebekte organ sistemleri ve özellikle de akciğerler tam olarak olgunlaşmamıştır ve bu nedenle erken doğum, bebeğe yoğun bakım uygulanmasını gerektiren ve/veya bebeğin doğumdan sonra erken dönemde ölümüne yolaçan nedenler arasında en ön sırada yer alır.

Erken doğum eylemi tanısı erken konursa durdurulabilir. Bu yüzden her anne adayının erken doğum tehdidi hakkında bilgi sahibi olması ve belirtilere karşı duyarlı olması önemlidir.

Doğum eylemi neden erken başlar?